Procedury FIDIC

Uczestniczyłem swego czasu w realizacji Kontraktu, w którym nie było Warunków Szczególnych ani Załącznika do Oferty. Był Akt Umowy, napisany w formie tradycyjnej umowy o roboty budowlane (choć bardzo ogólny). Brakowało ustalonej hierarchii dokumentów, a nade wszystko odwołania do Warunków Ogólnych Kontraktu FIDIC. Zamawiający tworząc dokumentację przetargową zaangażował „ekspertów” ciut mniej rozeznanych w temacie. Można powiedzieć, że znów wszystkiemu winna ta najniższa cena (wykonawca dokumentacji był wyłoniony w drodze przetargu), ale w Personelu Zamawiającego również nie było kompetentnej osoby sprawdzającej, która dostrzegłaby taki „wielbłąd” jak brak podstawowych dokumentów tworzących Kontrakt. O ile sam brak Warunków Szczególnych dał się jakoś „łatać” na bieżąco (część regulacji zawarto w Akcie Umowy), o tyle ubytek Załącznika do Oferty bardzo doskwierał. Przy okazji miałem okazję powtórzyć zakres informacji, która zawiera Załącznik.

Można je zestawić w formie następujących pytań (w przedmiotowym Kontrakcie niestety wiele pozostało bez odpowiedzi, co rodziło później szereg sporów między Stronami):

1) Kto jest Zamawiającym? (kl. 1.1.2.2)

2) Jaki jest adres do doręczeń dla Stron i IK? (kl. 1.3)

3) Czy Strony ustaliły elektroniczny system przekazywania danych? (kl. 1.3)

4) Kto jest Inżynierem Kontraktu? (kl. 1.1.2.4)

5) Jaki jest Czas na Wykonanie? (kl. 1.1.3.3)

6) Czy w Kontrakcie zdefiniowano Odcinki i sprecyzowano ich Czas na Wykonanie? (kl. 1.1.5.6 i kl. 1.1.3.3)

7) Jaki jest Okres Zgłaszania Wad? (kl.1.1.3.7)

8) Jakie prawo rządzi Kontraktem i jaki jest język porozumiewania się? (kl. 1.4)

9) W jakim terminie Zamawiający przekaże Wykonawcy Teren Budowy? (kl. 2.1)

10) Jaka jest wysokość i waluta Zabezpieczania Wykonania? (kl. 4.2)

11) Jak długi jest okres na zbadanie Wymagań Zamawiającego przez Wykonawcę i

powiadomienie o znalezionych błędach lub wadach? (kl. 5.1)

12) Jakie są normalne godziny pracy? (kl. 6.5)

13) Jaka jest (maksymalna) kara za zwłokę Wykonawcy? (kl. 8.7)

14) Ile wynosi stopa procentowa do obliczenia kwoty narzutu i zysku przy wypłacaniu Kwoty Tymczasowej Wykonawcy? (k. 13.5)

15) Czy jest Tabela danych korekcyjnych do korekty Ceny Kontraktowej w wyniku zmian kosztu? (kl. 13.8)

16) Czy Wykonawcy będzie wypłacona zaliczka? (kl. 14.2)

17) Czy są Materiały/Urządzenia za które Wykonawca otrzyma wynagrodzenie po ich wysłaniu lub dostarczeniu na Teren Budowy?

18) Czy ustalono kwotę podlegającą zatrzymaniu, w jakiej wysokości, czy kwota zatrzymana ma być oprocentowana? (kl. 14.3)

19) Jaka jest minimalna kwota Przejściowego Świadectwa Płatności? (kl. 14.6)

20) Jaka jest waluta płatności, czy ustalono ewentualne kursy wymiany walut? (kl. 14.15)

21) Jaki jest okres na przedłożenie dowodów ubezpieczenia przez Wykonawce? (kl. 18.1 i 18.2)

22) Jaka jest maksymalna kwota ubezpieczenia jednego wydarzenia stanowiącego ryzyko Zamawiającego powodującego szkody w Robotach/sprzęcie Wykonawcy? (kl. 18.2)

23) Jaka jest minimalna kwota ubezpieczenia od zranienia osób i od szkód majątkowych? (kl. 18.3)

24) Ile czasu mają Strony na powołanie Komisji Rozjemczej w przypadku sporu? (kl. 20.2)

25) Jaka jest liczba członków Komisji Rozjemczej? (kl. 20.2)

26) Kto wyznacza trzeciego członka Komisji/skład Komisji Rozjemczej w przypadku braku porozumienia Stron? (kl. 20.3)

Jak widać, sporo tego. Na część pytań udało się odpowiedzieć analizując Akt Umowy (określenie Zamawiającego, adresy do doręczeń, kary umowne, termin przekazania Terenu Budowy). Część wyeliminowała się sama w związku z alternatywnym charakterem postanowień Warunków Ogólnych (o ile w Załącznik do Oferty określono …., jeżeli w Załączniku do Oferty nie podano ….). Część udało się naprawić w trakcie realizacji Kontraktu (np. wyznaczenie Inżyniera Kontraktu ze stosownym, pisemnym pełnomocnictwem Zamawiającego).

Najwięcej problemów sprawiło ustalenie:

a) okresu na badanie Wymagań Zamawiającego (ostatecznie odnosiłem się do okresu przyjętego przez Wykonawcę w Programie Robót, w trakcie realizacji Kontraktu)

b) Okresu Zgłaszania Wad (przyjęcie go za równoznaczny z okresem rękojmi nie jest do końca prawidłowe, do czego odnoszę się przy okazji innego artykułu; tym bardziej, że Zamawiający sprecyzował okres rękojmi dopiero w odpowiedziach na treść SIWZ i ustalił go na okres 3 miesięcy (sic!))

c) jakie są kwoty ubezpieczenia i terminy na przedłożenie dowodów (ostatecznie przyjąłem, że Wykonawcę nie wiążą żadne kwoty ubezpieczenia jakie winny być wskazane w Załączniku do Oferty; wiążąca zatem była w zasadzie tylko ogólna kwota ubezpieczenia Kontraktu – na pełną wartość odtworzeniową).

d) czy Strony wiążą klauzule dot. Komisji Rozjemczej. Akt Umowy stanowił wyłącznie o sądzie powszechnym. Nie oznaczało to jednak automatycznego wyłączenia postanowień Warunków Ogólnych, bo można było jedne i drugie postanowienia pogodzić (występowała zatem raczej usuwalna drogą interpretacji niezgodność). W praktyce Strony pominęły jednak etap rozjemstwa kierując sprawę od razu do sądu (przy tak napisanym Kontrakcie spór sądowy był tylko kwestią czasu). Podkreślić jednak należy, że nie podniesiono formalnej przeszkody procesowej w postaci pominięcia umówionego etapu rozwiązania sporu. Nie wiemy zatem jak tę kwestię potraktowałby sąd.

e) czy określony w Akcie Umowy „termin wykonania umowy” jest równoznaczny z Czasem na Ukończenie. Innymi słowy czy jest związany ze Świadectwem Przejęcia, czy Świadectwem Wykonania. Jeśli ze Świadectwem Przejęcia, to czy zastosowanie mają postanowienia dot. Rozdziału 10 Warunków Ogólnych (m.in. „zasadnicze” ukończenie Robót warunkujące wydanie Świadectwa Przejęcia). Ostatecznie przyjąłem (podobnie jak wyżej), że jest to niezgodność do wyeliminowania w drodze takiej interpretacji, która pozwoli na jednoczesne zastosowanie postanowień Aktu Umowy i Rozdziału 10 Warunków Ogólnych FIDIC. Zatem termin wykonania umowy przyjąłem za Czas na Ukończenie.

Kontrakt, który opisuję jest rażącym przykładem fatalnego przygotowania inwestycji, które w praktyce zdarza się dość często (choć może nie w takim stopniu).
Warto pamiętać jakie niesie to ze sobą konsekwencje. Pamięć ta pozwoli uzasadnić zaangażowanie kompetentnego zespołu osób w fazie przygotowawczej, a nie dopiero w trakcie realizacji (kiedy można już tylko gasić pożary).